Kutup bölgesine yakın yerlerde görülen Kuzey Işıkları bu kez Türkiye’de de görüldü. Tekirdağ, Van ve Ordu’dan gelen görüntüler Kuzey Işıkları ile ilgili birçok soruyu akıllara getirdi. Milyonlarca insan Kuzey Işıklarının nasıl oluştuğunu, ne zaman ve nerede gözlemlenebileceğini araştırmaya başladı. Peki, çoğunlukla ekinokslar civarında ve Kutup yakınlarında görülen Kuzey Işıkları nasıl oluşuyor? Kuzey Işıkları ne renktir?
İşte Kuzey Işıkları hakkında merak edilenler…
Kuzey Işıkları nedir?
Kuzey Işıkları, Kuzey veya Güney Kutbu yakınında meydana gelen olağanüstü doğal ışık gösterileridir. Kuzey Kutbu’nda meydana gelenlere Aurora olarak da adlandırılan Kuzey Işıkları ‘Aurora Borealis’, Güney Kutbu’nda meydana gelenlere ise ‘Aurora Australis’ adı verilmektedir.
Kuzey Işıkları ‘Aurora’ adını Şafak Tanrıçası Aurora’dan almıştır. Gökyüzünde oluştuğunda bulutlara, yaylara, çizgilere veya dairesel renkli şekillere benzer. Eski zamanlarda kuzey ışıklarını gören insanlar bunun Tanrı’nın bir işareti olduğuna inanıyorlardı. Hatta Güney Fransa’da 30.000 yıl önce insanlar tarafından mağara tavanlarına çizilen kuzey ışıklarını gösteren fotoğraflar bulunmuştur.
Bilimsel olarak ele aldığımızda: Kuzey ışıkları (Aurora Borealis), kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen doğal ışınımlardır. Dünyanın manyetik alanı ve Güneş’ten gelen yüklü parçacıklar etkileşime girerek kuzey ışıklarını oluşturur. Bu ışıkları yaratan Güneş’tir.
Kuzey Işıkları Nasıl Oluşur?
Güneş’teki patlamalar uzaya büyük miktarda güç ve element salar. Bu patlamalar aynı zamanda uzaydaki parçacıkların yüksek hızda hareket etmesini sağlayan güneş rüzgarlarını da yaratıyor. Bu hızlı hareket eden parçacıklar Dünya’ya doğru ilerlerken çoğu, Dünya’nın manyetik alanı tarafından savrulur. Ancak bazı elektron ve protonlar bu sürüklenmeyi aşarak atmosfere girerler.
Atmosfere giren bu parçacıklar atmosferdeki nitrojen ve oksijen gazlarıyla çarpışır. Çarpışma sonucunda gaz molekülleri güç kazanır ve güçlerini foton şeklinde yayarlar. Bu fotonlar dünyadan bakıldığında göz kamaştırıcı bir ışık gösterisi olarak karşımıza çıkıyor. Bu doğal, kusursuz görsel şölene Kuzey Işıkları diyoruz.
Kuzey Işıkları Neden Renkli? Kuzey Işıkları Ne Renktir?
Kuzey Işıklarının renk çeşitliliği Güneş’ten gelen parçacıkların çarpıştığı gaz moleküllerine bağlıdır. Bu parçacıklar oksijen molekülleriyle çarpıştığında yeşil veya kırmızı ışık üretirler. Azot molekülleriyle çarpışması durumunda mavi ve mor tonlarında ışık üretilir. Kuzey ışıklarının en yaygın soluk sarımsı rengi, oksijen molekülleriyle çarpışmalardan kaynaklanıyor.
Bu bilgi bize Kuzey Işıklarının sadece görsel bir şölen olmadığını aynı zamanda atmosferde ve Güneş’te meydana gelen olayların bir sonucu olduğunu gösteriyor.
Kuzey Işıklarının Oluşumu: Bir Gökyüzü Ziyafeti
Bir gökyüzü ziyafeti olan kutup ışıklarının neden farklı şekillerde ortaya çıktığı bilim insanları tarafından hala araştırılıyor. Bilim insanları, kutup ışıklarının farklı şekillerde ortaya çıkmasının nedenine henüz kesin bir cevap bulamasalar da bir sınıflandırma yapmayı başardılar. Kutup ışıkları üç farklı biçimde görünür. Bunlar: yay şeklindeki (gökkuşağını andıran), şerit şeklindeki ve sütun şeklindeki auroralardır.
Kuzey Işıkları Nerede ve Ne Zaman Görülür?
Kuzey Işıklarını gözlemlemek için en iyi yerler kutup bölgesine yakın yerlerdir. Doğanın büyüleyici güzelliği ile bu eşsiz ışık şölenleri en iyi, şehir ışıklarından uzakta, karanlık bölgelerde ve gökyüzünün açık olduğu akşam saatlerinde gözlemlenir.
-
Kuzey ışıklarının en sık görüldüğü zamanlar ekinoks dönemleridir. Genellikle 23 Eylül veya 21 Mart civarında daha iyi görünür.
-
Kuzey Işıkları denince akla ilk gelen yerler Danimarka’nın Grönland bölgesi, İzlanda, Norveç, Kuzey Sibirya, Alaska ve Kanada’dır.
Kuzey ışıkları 5 Kasım 2023 gecesi Türkiye’de de görüldü. Tekirdağ, Van ve Ordu’dan fotoğraflar dikkat çekti. ?
